Bu lông là một trong những chi tiết cơ khí quen thuộc nhưng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp, đặc biệt là lĩnh vực cơ khí và kết cấu công trình. Với thiết kế đơn giản nhưng đa dạng về kích thước và hình dạng, bu lông được sử dụng để liên kết các bộ phận máy móc, kết cấu thép hay thậm chí trong môi trường khắc nghiệt như hàng hải. Cùng Tời neo Bảo Tuấn tìm hiểu bu lông là gì cũng như vai trò của chúng trong cơ khí nhé.
Bu lông là gì?
Bulông hay còn gọi là bu lông, trong tiếng Anh là Bolt. Chúng là một bộ phận của chốt khóa. Bulông là một loại sản phẩm cơ khí, gồm hai phần: phần đầu có nhiều hình dạng như lục giác, hình trụ tròn, hình vuông hay hình ô…, phần thân là một hình trụ tròn có ren (các rãnh đều trên bề mặt) trên toàn bộ thân hoặc một phần thân.
Cấu tạo của bulong
Cấu tạo của bu lông thường gồm hai phần: đầu bu lông và thân bu lông. Khi lắp ráp các bộ phận, chúng kết hợp với đai ốc và vòng đệm để duy trì liên kết.
Đầu bu lông: Đầu bu lông thường có nhiều hình dạng khác nhau như đầu sáu cánh, đầu phẳng, đầu tròn, đầu bi, đầu vít, v.v. Mỗi loại đầu sẽ có những ưu điểm riêng và được ứng dụng vào một mục đích riêng. Tùy theo nhu cầu sử dụng mà sẽ có loại đầu bu lông tương ứng.
Thân bu lông thường có ren xoắn toàn phần hoặc một phần tùy theo thiết kế. Kết hợp với đai ốc và vòng đệm sẽ tạo ra lực siết chặt cho vật cần giữ.
Đặc điểm của bu lông
Bu lông được biết đến với nhiều hình dạng khác nhau. Có đầu tròn, đầu vuông, đầu 6 cạnh hoặc đầu 8 cạnh.
Bu lông 6 cạnh được sử dụng rộng rãi vì tính tiện lợi và dễ sử dụng trong quá trình sản xuất và giá trị thẩm mỹ cao.
Đầu bu lông có nhiều hình dạng như phẳng, mã hóa, hình cầu hoặc hình trụ. Mặt mã hóa được sử dụng nhiều nhất vì nó khắc phục được hư hỏng ren và khó khăn trong việc sản xuất đầu hình mũ.
Bu lông được làm từ thép, thép cứng, thép không gỉ, titan, đồng thau, nhôm, hợp kim đồng, nhựa, v.v. Việc lựa chọn vật liệu để sản xuất bu lông phụ thuộc phần lớn vào vị trí kết nối nơi sử dụng, nhưng thép vẫn là vật liệu được sử dụng phổ biến nhất (lên đến 90%).
[message_box] Xem thêm bài viết: Ốc siết cáp là gì? Các loại ốc siết cáp phổ biến hiện nay [/message_box]
Phân loại bulong
Bu lông lục giác ngoài
Bulông lục giác ngoài có cấu tạo đơn giản gồm 2 phần: đầu mũ và thân mũ, trong đó đầu mũ được thiết kế theo hình lục giác ngoài 6 cạnh, bulông lục giác ngoài sử dụng cờ lê để xiết chặt.
Bu lông lục giác chìm
Bu lông đầu lục giác chìm là loại bu lông có đầu lục giác chìm được dập bên trong, đầu lục giác chìm có độ sâu tiêu chuẩn nhất định.
[message_box] Xem thêm bài viết: Tăng đơ là gì? Ứng dụng và cách sử dụng hiệu quả [/message_box]
Bu lông đầu tròn cổ vuông
Bu lông đầu tròn cổ vuông là loại bu lông có độ bền thông thường, có nắp hình cầu rộng và cổ vuông. Giúp bu lông không bị xoay sau khi lắp và lỗ, giúp lắp ECU và ghép các chi tiết lại với nhau dễ dàng.
Bu lông đầu tròn cổ vuông được sử dụng rất phổ biến trong xây dựng, cơ khí, sản xuất và đặc biệt là ngành điện như lắp ráp khung tủ điện, kệ, giá đỡ, v.v.
Bu lông liên kết chịu lực cao
Bulông liên kết cường độ cao bao gồm 2 loại: Bulông tự đứt S10T và Bulông tự đứt F10T
Bulông tự đứt S10T hay còn gọi là bu lông tự cắt S10T, tên tiếng Anh là T.C bolt (T.C bolt = Tension Control Bolt = Tension Control Bolt), là loại bu lông liên kết cường độ cao cải tiến, có cấp độ bền tương đương 10.9, được phát triển để siết bu lông đơn giản hơn và hiệu suất chính xác hơn.
Bulông tự đứt F10T là loại bu lông cường độ cao có cấp độ bền tương đương 10.9, được sản xuất theo tiêu chuẩn Nhật Bản JIS B1186, có đầu bu lông lục giác. Bulông F10T thường được sử dụng trong các kết cấu thép như công trình công nghiệp, xây dựng, nhà thép cao tầng, công trình giao thông, cảng biển.
Ứng dụng của bulong trong cảng biển, tàu thuyền
Bu lông đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực hàng hải và cảng biển, giúp đảm bảo sự chắc chắn và an toàn cho các công trình cũng như thiết bị vận hành trong môi trường biển khắc nghiệt.
Trên tàu thuyền
Kết nối thiết bị boong tàu: Bu lông dùng để lắp ráp các thiết bị như tời kéo dây neo, thang tàu, hoặc bệ giá đỡ thiết bị.
Cố định máy móc: Liên kết chắc chắn động cơ, hệ thống truyền động và các cấu kiện bên trong khoang máy của tàu thuyền.
Lắp đặt hệ thống dẫn hướng: Bu lông dùng để gắn chặt puly, ròng rọc giúp điều hướng dây kéo hoặc neo tàu.
Cố định thùng chứa hàng: Dùng bu lông chống rung lắc khi vận chuyển hàng hóa trên biển.
[message_box] Xem thêm bài viết: Tiêu Chuẩn Kích Thước Puly: Những Điều Cần Biết Khi Lựa Chọn [/message_box]
Tại cảng biển
Lắp đặt cầu cảng: Bu lông chịu lực cao được sử dụng để liên kết các khối kết cấu cầu cảng.
Gắn hệ thống neo tàu: Dùng trong việc cố định bệ neo hoặc trụ chống va cho tàu cập bến.
Lắp ráp thiết bị cẩu hàng: Bu lông chịu tải lớn giúp liên kết các cần cẩu di động hoặc cố định trên bến cảng.
Lắp đặt hệ thống bảo vệ: Sử dụng bu lông để cố định lan can, chắn sóng hoặc các cấu kiện an toàn khác tại cảng.
Kết luận
Nhờ khả năng chịu lực cao, độ bền vượt trội và tính linh hoạt trong ứng dụng, bu lông đã trở thành yếu tố không thể thiếu trong mọi công trình cơ khí. Từ việc lắp ráp máy móc cho đến gia cố kết cấu tàu thuyền hay cầu cảng, bu lông đóng góp quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành. Hy vọng qua bài viết bu lông là gì sẽ giúp bạn lựa chọn đúng loại bu lông phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa độ bền và hiệu suất của công trình.