Mã lực là gì? Cách tính và so sánh với đơn vị công suất khác

Khi nhắc đến các dòng xe ô tô, xe máy hoặc máy công nghiệp, chắc hẳn bạn đã từng nghe đến thuật ngữ “mã lực” (horsepower – HP). Đây là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh sức mạnh của động cơ. Nhiều người thường hiểu đơn giản rằng, mã lực càng lớn thì động cơ càng mạnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết chính xác mã lực là gì, cách tính ra sao và mối liên hệ của nó với các đơn vị công suất khác như Watt hay Kilowatt.

Bài viết dưới đây Tời neo Bảo Tuấn sẽ giúp bạn hiểu chi tiết về mã lực, cách quy đổi cũng như ý nghĩa của nó trong thực tế.

Mã lực là gì?

Mã lực là đơn vị đo công suất hoặc tốc độ công do động cơ tạo ra. Nói một cách đơn giản, mã lực là lượng công cần thiết để nâng một vật nặng lên một độ cao nhất định trong 1 giây.

Nguồn gốc và lịch sử của mã lực

Thuật ngữ mã lực được kỹ sư người Scotland James Watt đặt ra vào cuối những năm 1700 để so sánh công suất đầu ra của động cơ hơi nước với công suất của ngựa kéo. Sau đó, nó được mở rộng để có thể bao gồm công suất đầu ra của các loại máy móc sản xuất điện khác như động cơ piston, tua-bin và động cơ điện.

Sự phát triển của động cơ hơi nước đã thúc đẩy nhu cầu so sánh mã lực với công suất đầu ra của các động cơ có thể thay thế chúng. James Watt đã tận dụng điều này để có thể tiếp thị động cơ hơi nước của mình.

Việc đưa mã lực vào làm đơn vị công suất là một bước tiến lớn trong Cách mạng Công nghiệp. Nó cho phép một cách thống nhất để định lượng công suất đầu ra của động cơ trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Điều này cho phép nhiều nhà sản xuất, kỹ sư và người tiêu dùng so sánh hiệu suất và công suất của các loại máy móc và động cơ khác nhau, mở ra một kỷ nguyên tiêu chuẩn hóa kỹ thuật.

Trong thời hiện đại, ứng dụng của mã lực đã mở rộng ra ngoài phạm vi công nghiệp ban đầu. Hiện nay, nó là một chỉ số quan trọng trong kỹ thuật ô tô, hàng hải và thậm chí cả hàng không vũ trụ, cung cấp một bức tranh rất rõ ràng về hiệu suất của động cơ.

Đơn vị và cách tính toán mã lực

Có một số cách để tính mã lực, tùy thuộc vào thông tin có sẵn.

Để tính mã lực, bạn cần biết mô-men xoắn và tốc độ quay. Công thức như sau:

HP = T x N / 5252

Trong đó:

• HP là mã lực
• T là mô-men xoắn (lb-ft)
• N là tốc độ quay (RPM)

Phân loại mã lực hiện nay

Mã lực cơ học

Đây là một loại đơn vị công suất thường được sử dụng để đo hiệu suất của động cơ và mô-tơ. Mã lực là đơn vị đo công suất phổ biến ở Hoa Kỳ và các nước công nghiệp phát triển khác trên thế giới. Mã lực được ký hiệu bằng HP(I).

Mã lực điện

Mã lực điện được dùng để đo công suất đầu ra của động cơ điện và máy điện. Một mã lực điện sẽ tương đương khoảng 746W. Đơn vị này được ký hiệu là HP(E).

Mã lực hệ mét

Mã lực hệ mét là công suất cần thiết để nâng một vật nặng 75kg với tốc độ 1m/giây. Một mã lực hệ mét tương đương với khoảng 735,498W. Đơn vị này được ký hiệu là HP(M) hoặc cũng có thể ký hiệu là PS, CV, HK,….

Mã lực nồi hơi

Được sử dụng để đo công suất của nồi hơi để tạo ra hơi nước, một mã lực nồi hơi tương đương với 34,5 pound mỗi giờ. Mã lực nồi hơi được ký hiệu là HP(S).

Cách quy đổi mã lực sang đơn vị khác

Để thuận tiện cho việc tính toán và so sánh, mã lực thường được chuyển đổi sang các đơn vị thông dụng khác như W, kW hoặc thậm chí là cc.

1 mã lực bằng bao nhiêu W?

Nếu sử dụng chuẩn Mỹ (Metric HP), 1 mã lực = 745,7 W
Nếu dùng chuẩn hệ mét (Metric HP), thì 1 mã lực ≈ 735,5 W
Do đó, để chuyển đổi mã lực sang W, bạn chỉ cần nhân mã lực với hệ số tương ứng.

Xem thêm:

Điện áp là gì? Phân loại, đơn vị đo và ý nghĩa trong kỹ thuật điện

Điện trở là gì? Khái niệm, công thức và ứng dụng thực tế

Công suất watt là gì ? Cách tính công suất điện tiêu thụ

1 mã lực bằng bao nhiêu kW?

Tại Anh và Mỹ: 1 HP = 0.7457 kW
Tại châu Âu: 1 HP ≈ 0.7355 kW

Tại Việt Nam (quy đổi phổ biến): 1 HP ≈ 0.75 kW

1 mã lực bằng bao nhiêu CC?

Tuy không có công thức cụ thể, nhưng nếu muốn chuyển đổi mã lực sang CC, chúng ta có thể làm như sau:

Trung bình, 1 mã lực ~ 16 CC. Số này cũng có thể dao động từ khoảng 14 – 17 CC.

Vì vậy, để chuyển đổi mã lực sang CC, chúng ta chỉ cần nhân mã lực của động cơ đó với 16.

Ứng dụng của mã lực trong thực tế

Mã lực có mặt ở hầu hết các lĩnh vực liên quan đến động cơ và công suất:

Ngành ô tô – xe máy

Mã lực giúp biết sức mạnh của động cơ. Ví dụ, một chiếc xe có công suất 200 mã lực sẽ có khả năng tăng tốc tốt hơn một chiếc xe có công suất 100 mã lực.

Ngành công nghiệp

Máy nén khí, máy bơm nước, máy cắt kim loại, v.v. đều có mã lực được ghi rõ ràng để doanh nghiệp có thể lựa chọn thiết bị phù hợp.

Ngành hàng hải và hàng không

Sử dụng mã lực để đo lực đẩy của động cơ tàu và máy bay, đảm bảo độ chính xác và hiệu quả vận hành.

Ngành điện

Mặc dù ít phổ biến hơn, mã lực vẫn được sử dụng khi nói đến động cơ điện công nghiệp, giúp người dùng dễ so sánh với các động cơ cơ học khác.

Kết luận

Hiểu rõ mã lực là gì, cách tính và quy đổi sang các đơn vị công suất khác giúp bạn dễ dàng hơn khi đánh giá hiệu năng của xe, máy móc hoặc thiết bị công nghiệp. Dù là HP, PS hay kW thì tất cả đều phản ánh cùng một yếu tố – sức mạnh làm việc của động cơ.

Khi nắm rõ mối tương quan giữa các đơn vị này, bạn sẽ biết cách đọc thông số kỹ thuật chính xác hơn, lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu sử dụng và ngân sách của mình.