Cán nóng là gì?

Cán nóng là quá trình gia công kim loại khi thép được nung trên 900°C vượt quá nhiệt độ kết tinh lại rồi đưa qua các trục cán để tạo hình. Ở mức nhiệt này, thép mềm và dễ biến dạng, giúp cán nhanh, ít tốn lực. Sau khi làm nguội tự nhiên thu được thép cán nóng, thường dùng trong xây dựng, chế tạo máy, cầu đường, khung xe và nhiều lĩnh vực công nghiệp khác.

Quy trình cán nóng diễn ra như thế nào?

Để hiểu rõ hơn về cán nóng là gì? Hãy cùng nhìn vào các bước chính trong quy trình này:

• Nung nóng phôi thép
  Phôi thép (thường là dạng thỏi hoặc tấm) được đưa vào lò nung và làm nóng đến khoảng 1100°C. Ở nhiệt độ này, thép đạt trạng thái dẻo, dễ uốn.

• Cán thô 
  Phôi sau khi nung được đưa qua các trục cán lớn để giảm dần độ dày và tạo hình sơ bộ. Mục đích là làm cho phôi trở nên dài và mỏng hơn.

• Cán tinh 
  Thép được cán qua nhiều trục có kích thước nhỏ hơn để đạt được độ dày, chiều rộng, hoặc tiết diện mong muốn.

• Làm nguội và cuộn lại
  Sau khi đạt kích thước tiêu chuẩn, thép được làm nguội trong không khí. Tùy theo loại sản phẩm, thép có thể được cuộn thành cuộn lớn hoặc cắt thành từng tấm.

• Kiểm tra và đóng gói
  Cuối cùng, sản phẩm được kiểm tra chất lượng, ghi nhãn và đóng gói để vận chuyển.

Đặc điểm của thép cán nóng

Sau khi hiểu cán nóng là gì và quy trình của nó, ta có thể thấy rõ một số đặc điểm nhận biết của thép cán nóng như sau:

• Bề mặt: Thép cán nóng thường có lớp gỉ sét mỏng hoặc lớp oxit sẫm màu (do phản ứng với không khí khi nguội). Bề mặt không bóng, có thể hơi nhám hoặc có vết lăn cán.

• Độ chính xác kích thước: Do nguội tự nhiên nên kích thước thép cán nóng không chuẩn xác tuyệt đối, có thể bị co rút nhẹ.

• Tính cơ học: Thép cán nóng có độ dẻo cao, dễ gia công, hàn và cắt.

• Giá thành: Thấp hơn thép cán nguội vì quy trình sản xuất đơn giản và không cần xử lý bề mặt nhiều.

Nhờ các đặc điểm này, thép cán nóng thường được dùng trong các công trình yêu cầu kết cấu bền chắc nhưng không đòi hỏi bề mặt đẹp.

Thép tấm cán nóng là gì?

Thép tấm cán nóng là sản phẩm được tạo ra từ quá trình cán nóng, có dạng tấm phẳng (dày từ 1,2mm đến hơn 25mm). Đây là loại vật liệu cực kỳ phổ biến trong ngành công nghiệp nặng.

Ứng dụng của thép tấm cán nóng gồm:

• Sản xuất bồn chứa, nồi hơi, container, tàu thuyền.

• Làm sàn, khung và chi tiết kết cấu trong xây dựng cầu đường.

• Gia công các bộ phận máy công nghiệp, khung xe tải, xe lửa.

Ưu điểm nổi bật của thép tấm cán nóng là giá rẻ, dễ hàn, chịu lực tốt và có thể gia công lại (cắt, uốn, khoan) theo yêu cầu.

So sánh cán nóng và cán nguội

Để hiểu rõ hơn giá trị của thép cán nóng nên so sánh với quá trình cán nguội một bước gia công tiếp theo, được thực hiện ở nhiệt độ phòng.

Ưu và nhược điểm của cán nóng

Ưu điểm:

• Gia công nhanh, khối lượng lớn.

• Giảm chi phí sản xuất.

• Thép có độ dẻo cao, dễ tạo hình.

• Có thể sản xuất nhiều kích thước và hình dạng khác nhau.

Nhược điểm:

• Bề mặt không mịn, có thể cần xử lý thêm nếu yêu cầu thẩm mỹ.

• Kích thước không ổn định tuyệt đối (do co rút khi nguội).

• Dễ hình thành lớp gỉ sét nếu không bảo quản đúng cách.

Ứng dụng thực tế của thép cán nóng trong đời sống

Trong sản xuất và xây dựng, thép cán nóng gần như là vật liệu không thể thiếu. Một số ứng dụng phổ biến gồm:

• Xây dựng: , cột, khung nhà xưởng, cầu thép.

• Công nghiệp cơ khí: Làm phôi cho quá trình cán nguội, chế tạo máy móc.

• Giao thông: Sản xuất đường ray tàu, khung xe tải, tàu thuyền, container.

• Kết cấu dân dụng: Làm sàn thép, cầu thang, khung kết cấu chịu lực.

Nhờ độ bền và tính linh hoạt cao, thép cán nóng giúp giảm chi phí vật liệu mà vẫn đảm bảo độ an toàn, vững chắc cho công trình.

Kết luận

Tóm lại, cán nóng là quá trình gia công thép ở nhiệt độ cao, giúp kim loại dễ tạo hình, giảm chi phí sản xuất và cho ra sản phẩm có độ dẻo, bền, phù hợp với các công trình kết cấu lớn. Thép cán nóng và thép tấm cán nóng được ứng dụng rộng rãi trong xây dựng, cầu đường, cơ khí, chế tạo tàu thuyền…

So với cán nguội, thép cán nóng có ưu thế về giá thành và khả năng thi công, dù bề mặt kém mịn hơn. Vì vậy, việc lựa chọn loại thép nào phụ thuộc vào mục đích sử dụng: nếu ưu tiên độ bền và kinh tế chọn cán nóng; nếu cần độ chính xác, thẩm mỹ chọn cán nguội.