Tiêu chuẩn AISI Là Gì? Ý Nghĩa Và Phân Loại Thép Theo AISI Chi Tiết A-Z

Trong lĩnh vực cơ khí và xây dựng, chúng ta thường xuyên bắt gặp các mác thép như Inox 304, thép 1020 hay thép 4140. Tuy nhiên, ít ai thực sự hiểu tiêu chuẩn AISI là gì và các con số này đại diện cho điều gì. Việc không nắm rõ các ký hiệu này có thể dẫn đến việc chọn sai vật liệu, gây lãng phí chi phí và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tuổi thọ công trình. Bài viết dưới đây tời neo Bảo Tuấn sẽ giúp bạn giải mã chi tiết hệ thống phân loại thép AISI một cách dễ hiểu nhất.

1. Tiêu chuẩn AISI là gì?

AISI là từ viết tắt của American Iron and Steel Institute (Viện Sắt thép Hoa Kỳ). Đây là một trong những hiệp hội thương mại lâu đời và uy tín nhất tại Bắc Mỹ, được thành lập để thiết lập các tiêu chuẩn chung cho ngành công nghiệp sắt thép.

Vậy cụ thể tiêu chuẩn AISI là gì?

Hiểu một cách đơn giản, AISI là hệ thống tiêu chuẩn dùng để phân loại và định danh các loại thép và hợp kim dựa trên thành phần hóa học của chúng.

Ví dụ: Khi nói đến “AISI 304”, các kỹ sư trên toàn thế giới đều hiểu rằng đây là loại thép không gỉ có chứa khoảng 18% Crom và 8% Niken.

2. Tại sao tiêu chuẩn AISI lại quan trọng?

Trong thương mại quốc tế và kỹ thuật, tiêu chuẩn AISI đóng vai trò như một “ngôn ngữ chung”:

• Thống nhất toàn cầu: Giúp người mua và người bán ở các quốc gia khác nhau hiểu đúng về loại vật liệu đang giao dịch.
• Đảm bảo chất lượng: Giúp loại bỏ các loại thép kém chất lượng, không rõ nguồn gốc.
• Hỗ trợ gia công: Nhìn vào mã AISI, người thợ cơ khí biết được độ cứng, khả năng hàn và cách xử lý nhiệt phù hợp cho loại thép đó.

3. Cách phân loại thép không gỉ (Inox) theo AISI

Thép không gỉ là nhóm vật liệu phổ biến nhất sử dụng hệ thống ký hiệu AISI. Hệ thống này sử dụng 3 chữ số để phân loại.

3.1. Dòng Series 200 và 300 (Austenitic)

Đây là nhóm thép không gỉ phổ biến nhất, đặc trưng bởi khả năng chống ăn mòn tốt và không nhiễm từ (không hút nam châm).

• Series 300:
  • AISI 304: Loại Inox “quốc dân”. Chứa 18% Crom – 8% Niken. Chống gỉ tốt, dẻo, dễ hàn. Ứng dụng: Đồ gia dụng, thiết bị y tế, công nghiệp thực phẩm.
  • AISI 316: Bổ sung thêm Molypden (Mo). Chịu được môi trường khắc nghiệt như nước biển, hóa chất mặn. Ứng dụng: Tàu biển, bồn chứa hóa chất.
• Series 200 (AISI 201): Sử dụng Mangan thay thế một phần Niken để giảm giá thành. Cứng hơn 304 nhưng chống gỉ kém hơn.

3.2. Dòng Series 400 (Ferritic và Martensitic)

Nhóm này có chứa Crom cao nhưng ít hoặc không có Niken. Đặc điểm là có từ tính (hút nam châm) và giá thành rẻ hơn series 300.

• AISI 430: Chống ăn mòn trung bình, dễ bị xỉn màu. Thường dùng làm ốp thang máy, linh kiện ô tô, đồ trang trí nội thất.
• AISI 410/420: Độ cứng cao, chịu mài mòn tốt. Ứng dụng làm dao kéo, dụng cụ cắt gọt, trục máy.

4. Cách phân loại thép Carbon và Thép hợp kim (Hệ thống 4 chữ số)

Đối với thép Carbon và thép hợp kim, AISI kết hợp với SAE (Society of Automotive Engineers) sử dụng hệ thống mã 4 chữ số rất khoa học: AISI ZYXX.

Trong đó:

• Chữ số đầu tiên (Z): Chỉ loại hợp kim chính.
• Chữ số thứ hai (Y): Chỉ nồng độ phần trăm của hợp kim chính.
• Hai chữ số cuối (XX): Chỉ hàm lượng Carbon (tính theo phần vạn – 0.01%).

Bảng mã số đầu tiên (Z) thường gặp:

• 1xxx: Thép Carbon (Ví dụ: 10xx là thép Carbon thường).
• 4xxx: Thép Molypden (Thường là hợp kim Crom-Molypden).
• 5xxx: Thép Crom.
• 8xxx: Thép Niken-Crom-Molypden.

5. Phân biệt tiêu chuẩn AISI và ASTM

Rất nhiều người nhầm lẫn giữa AISI và ASTM. Dù cùng xuất xứ từ Mỹ nhưng chúng phục vụ mục đích khác nhau:

Ví dụ thực tế: Khi bạn mua ống Inox, thông số kỹ thuật có thể ghi: “Ống Inox đúc ASTM A312 TP304”.

Điều này nghĩa là:

• Kích thước và quy trình kiểm tra ống tuân theo chuẩn ASTM A312.
• Chất liệu làm ống là thép Grade 304 theo chuẩn AISI.

7. Kết luận

Như vậy, tiêu chuẩn AISI chính là thước đo quan trọng nhất để xác định “danh tính” của các loại thép. Việc hiểu rõ tiêu chuẩn AISI là gì và cách đọc các ký hiệu như 304, 316 hay 1020 sẽ giúp bạn trở thành một người mua hàng thông thái và một kỹ sư chuyên nghiệp.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và chi tiết nhất.

Nếu bạn vẫn còn thắc mắc về tiêu chuẩn AISI là gì hoặc đang tìm kiếm nguồn cung cấp thép đạt chuẩn AISI chính hãng, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi!